Ryzyko: zagrożenia i szanse

Większości z nas ryzyko kojarzy się z czymś negatywnym. Według Słownika Języka Polskiego ryzyko to:

• „możliwość, że coś się nie uda; też: przedsięwzięcie, którego wynik jest niepewny,
• prawdopodobieństwo powstania szkody obciążające osobę poszkodowaną niezależnie od jej winy, jeśli umowa lub przepis prawny nie zobowiązały innej osoby do wyrównania szkody”[1].

W przypadku zarządzania projektami jest inaczej. Ryzyko może oznaczać zarówno zagrożenie, jak i szansę. Definicja ryzyka projektu to „niepewne zdarzenie lub zbiór zdarzeń, które w przypadku ich wystąpienia będą mieć wpływ na osiągnięcie celów. Miarą ryzyka jest iloczyn prawdopodobieństwa wystąpienia dostrzeżonego zagrożenia lub szansy oraz wielkości jego/jej wpływu na cele”.[2] Przykładem obrazującym ryzyko, jako zagrożenie i szansę, może być ryzyko kursowe. Załóżmy, że jesteśmy importerem jakiegoś dobra i płacimy za nie walutą X. Jeżeli kurs tej waluty osłabi się w stosunku do waluty w jakiej musimy zapłacić za importowane dobro, to koszty importu zwiększą się lub będziemy zmuszeni importować mniej danego dobra. Z drugiej jednak strony, jeżeli kurs się umocni koszty zmniejszą się lub będziemy mogli importować więcej danego dobra. Istnieje kilka rodzajów reakcji na ryzyko z podziałem na zagrożenia i szanse.

Tab. 1 Reakcje na zagrożenia i szanse[3]

Poniżej kilka rodzajów ryzyka, które wymagają dodatkowego komentarza:

• przeniesienie – odnosi się wyłącznie do finansowych skutków zagrożenia. Odpowiedzialność za skutki finansowe zagrożenia zostaje przeniesiona na osobę trzecią,
• współdziałanie – strony realizujące projekt dzielą się zyskami lub pokrywają wspólnie straty,
• wzmocnienie – działanie proaktywne, mające na celu zwiększenie prawdopodobieństwa i siły oddziaływania zdarzenia.

Etapy zarządzania ryzykiem:

1. Analiza kontekstu i zdefiniowanie celów zarządzania ryzykiem.
2. Rozpoznanie i opisanie ryzyka projektu.
3. Badanie ryzyka projektu (należy wziąć pod uwagę 2 główne parametry: prawdopodobieństwo wystąpienia i siłę oddziaływania).
4. Ocena ryzyka projektu.
5. Oddziaływanie na ryzyko projektu.
6. Śledzenie i kontrolowanie ryzyka.